Turkmenen en Arabieren in Kirkuk: “Speech van Talabani is provocerend, houdt geen rekening met niet-Koerden”

In Kirkuk, een stad met een rijke maar complexe geschiedenis, laaien de politieke spanningen op na recente uitspraken van PUK-leider Bafel Talabani. Tijdens een toespraak in Kirkuk verklaarde Talabani dat “Kirkuk het hart is van Koerdistan, het hart van de PUK en het hart van heel Irak.” Deze uitspraak wekte verontwaardiging bij zowel Turkmen als Arabische leiders, die de opmerkingen als provocatief bestempelden, zeker nu de parlementsverkiezingen van Irak in oktober 2025 naderen.

Arabieren zien speech als uitdagend
Een prominente vertegenwoordiger, Wasfi al-Assi, leider van de invloedrijke al-Ubaid-stam, reageerde tijdens een persconferentie door te stellen dat dergelijke retoriek kenmerkend is voor politieke partijen die, met de naderende verkiezingen, proberen andere bevolkingsgroepen uit te dagen. Al-Assi benadrukte echter dat er sprake is van een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het bestuur van Kirkuk, waarbij de samenwerking tussen Koerdische partijen en hun Arabische partners wordt benadrukt.

Kirkuk: een multiculturele stad
Kirkuk, rijk aan olie en doordrenkt van geschiedenis, blijft een brandpunt in de politieke discussie tussen de Koerdische Regionale Regering (KRG) en de centrale regering in Bagdad. Het gebied is omstreden sinds de jaren ’70, toen tijdens het Baath-regime grote delen van Koerdische en Turkmen-gebieden werden ontnomen en aan Arabieren werden toegewezen. Deze demografische herstructurering leidde tot langdurige spanningen, die na de val van Saddam Hussein in 2003 niet geheel zijn verdwenen. Inmiddels is er met wetgeving op het gebied van landteruggave een poging gedaan om het verleden recht te zetten, al wacht de uitvoering op verdere richtlijnen van de ministerraad.

Naast de politieke discussie over Kirkuks identiteit, speelt de nabijheid van de verkiezingen een rol in de verhitte debatten. De verkiezingscommissie in Irak heeft onlangs bekendgemaakt dat kiezers in betwiste gebieden hun stemlokalen niet mogen wijzigen, wat de discussie over de toekomstige status van de stad verder aanwakkert. Tegelijkertijd waarschuwden vertegenwoordigers van de Iraakse Turkmen Front, onder leiding van Mohammed Samaan, dat als provocerende uitspraken blijven volgen, zij Kirkuk als de hoofdstad van Turkmeneli zullen bestempelen – een regio die zij als het thuisland van de Iraakse Turkmen beschouwen.

Talabani: Kirkuk een voorbeeldstad
De uitlatingen van Talabani, waarin hij ook benadrukte dat Kirkuk symbool staat voor de eenheid van alle etnische en religieuze componenten in Irak, worden in sommige kringen gezien als een oproep tot inclusieve samenwerking. Zijn oproep om Kirkuk niet als een probleem te benaderen maar als een voorbeeld van samenleven, weerspiegelt een diepgeworteld verlangen naar vrede en vooruitgang. Toch blijven de woorden van zijn toespraak controversieel, zeker in een context waarin zowel de Koerdische ambities als de multiculturele realiteit van Kirkuk nauw met elkaar verweven zijn.

Met een geschiedenis van strijd en veerkracht hebben de Koerden in Irak, ondanks de interne en externe uitdagingen, steeds gestreefd naar erkenning van hun rechten en identiteit. Het debat over Kirkuk laat zien dat de roep om Koerdische eenheid vaak gepaard gaat met de noodzaak om de diversiteit van de regio te respecteren. Terwijl de politieke toekomst van Kirkuk nog onduidelijk is, blijft de hoop bestaan op een gezamenlijke koers richting een vreedzaam en inclusief bestuur voor alle inwoners van deze bijzondere stad.

Foto: Rudaw