“Turkije eist vrede maar houdt Öcalan in isolatie – ‘Dubbele standaard ondermijnt historische kans’”
Ondanks een “historische oproep tot vrede” door PKK-leider Abdullah Öcalan en positieve signalen vanuit de Koerdische beweging, blijft Turkije de Koerdische leider onder strenge isolatie plaatsen op het gevangeniseiland İmralı. Advocaten en mensenrechtenorganisaties hekelen de aanhoudende repressie, die volgens hen een schril contrast vormt met Ankara’s retoriek over dialoog.
Isolatie blijft, ondanks delegatiebezoeken
Ibrahim Bilmez, een van Öcalans advocaten, benadrukt tegenover ANF dat wekelijkse verzoeken voor advocaten- en familiebezoeken stelselmatig worden genegeerd. “Sinds 1999 wordt Öcalan in een isolement gehouden dat elke juridische norm tart,” zegt Bilmez. “Zelfs na zijn oproep tot ontwapening en de PKK’s positieve reactie, weigert Turkije basisrechten te respecteren. Dit is geen goed vertrouwen, maar machtsmisbruik.”
‘Levenslange straf is marteling’ – Turkije negeert Europees Hof al tien jaar
Bilmez wijst op een vernietigend vonnis van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) uit 2014, waarin de “versterkte levenslange straf” – speciaal gecreëerd voor Öcalan – als marteling werd bestempeld. “Deze straf is een doodvonnis op termijn. Het EHRM oordeelde unaniem dat dit in strijd is met mensenrechten,” legt hij uit. Toch weigert Turkije, ondanks een ultimatum van de Raad van Europa in september 2024, al tien jaar haar wetten aan te passen. “Turkije is stichtend lid van de Raad van Europa, maar gedraagt zich als een paria die internationale recht negeert,” stelt Bilmez.
‘Een executie in slow motion’
De advocaat benadrukt dat de “versterkte levenslange straf” wettelijk niet bestond vóór Öcalans veroordeling in 1999. “Het was een politiek instrument om hem te breken. Geen enkele andere gevangene kreeg deze straf,” zegt hij. “Het is een executie in slow motion: opgesloten zonder hoop op vrijlating, afgesneden van de wereld. Zelfs ter dood veroordeelden kregen vroeger meer rechten.”
Raad van Europa eist actie – Turkije blijft talmen
In september 2024 gaf de Raad van Europa Turkije een ultimatum van één jaar om haar wetten aan te passen. Bilmez: “Het parlement moet simpele wijzigingen doorvoeren in het straf- en antiterreurrecht. Technisch is dit een kwestie van dagen. Maar politieke wil ontbreekt.” Hij wijst erop dat zelfs de Turkse oppositie deze hervormingen zou steunen, maar dat president Erdoğans regering elke vooruitgang blokkeert.
Kritiek op schijnheiligheid
De situatie van Öcalan symboliseert een bredere paradox: terwijl Turkije in Syrië eist dat Damascus “Koerdische rechten respecteert”, onderdrukt het zelf miljoenen Koerden in eigen land. Zo verbood Ankara in 2021 de pro-Koerdische HDP, worden Koerdische media gemuilkorfd, en ontkent het regime culturele rechten. “Turkije projecteert haar eigen falen op buurlanden,” zegt een Koerdische activist. “Ze spreken over vrede, maar behandelen Öcalan erger dan een oorlogsmisdadiger.”
Conclusie: Vrede begint bij Ankara
Hoewel de PKK’s bereidheid tot ontwapening een doorbraak lijkt, blijft Turkijes dubbelhartigheid een obstakel. Zolang Öcalan – en duizenden andere Koerdische gevangenen – worden gemarteld via een illegaal isolement, is elke vredesretoriek hol. De vraag is niet óf de PKK ontwapent, maar óf Turkije haar eigen schaduw durft te confronteren.
