Naaz: De stem van vrijheid en identiteit

Naaz Mohammed, geboren in 1998 in Gorinchem en opgegroeid in Rotterdam-Zuid, is een van de meest inspirerende jonge artiesten van Nederland. Haar ouders, die tijdens de Golfoorlog uit Koerdistan vluchtten, gaven haar een strenge en beschermende opvoeding. Dit zorgde ervoor dat Naaz als kind vaak worstelde met haar identiteit en haar plaats in de wereld. Op school werd ze gepest, maar ze vond haar toevlucht in muziek. Wat begon als een vorm van zelfexpressie, zou al snel de kern van haar levensreis worden.

Op jonge leeftijd begon Naaz met optreden en het verkennen van haar muzikale talenten. Ze bleef hard werken aan haar eigen geluid en in 2016 bracht ze haar eerste single Sadboy uit. Het daaropvolgende jaar betekende haar doorbraak met het nummer Words, dat de hitlijsten bereikte en haar twee prestigieuze Edisons opleverde. Naaz wordt vaak geprezen om haar unieke mix van invloeden. Ze verweeft in haar muziek zowel haar Koerdische wortels als haar Nederlandse identiteit, waardoor ze een herkenbare maar ook diep persoonlijke klank heeft. Haar debuut-EP Bits of Naaz in 2018, waarmee ze op grote festivals stond en toerde met artiesten als Hayley Kiyoko, werd een groot succes.

In 2022 keerde Naaz na een korte stilte terug met het nummer Sad Violins, waarin ze opnieuw haar unieke, kwetsbare stijl liet horen. Het jaar daarop bracht ze haar debuutalbum Never Have I Ever uit, met persoonlijke nummers zoals Azadi, het Koerdische woord voor “vrijheid”, dat haar band met haar Koerdische erfgoed viert en reflecteert.

In januari 2025 beleefde Naaz een bijzonder moment in haar carrière tijdens het prestigieuze Nieuwjaarsconcert in het Concertgebouw van Amsterdam. Hier zong ze onder andere Azadi, een krachtig nummer waarin ze oproept tot vrijheid en kracht, niet alleen voor zichzelf, maar voor iedereen die op zoek is naar zijn of haar eigen stem. Het optreden in het Concertgebouw markeert een nieuw hoogtepunt in haar groeiende carrière.

Naaz blijft een belangrijke rol spelen in de muziekwereld, niet alleen vanwege haar muzikale talent, maar ook vanwege haar vermogen om thema’s zoals identiteit, vrijheid en culturele trots op een kwetsbare en tegelijkertijd krachtige manier over te brengen. Ze is een stem voor haar generatie, die erin slaagt om haar persoonlijke verhalen te verbinden met een bredere boodschap van veerkracht en hoop.

Het interview

We spraken met Naaz over haar muzikale reis, haar Koerdische achtergrond en de betekenis van vrijheid in haar leven. In dit interview vertelt ze openhartig over de inspiratie achter haar nummers en haar zoektocht naar eigen identiteit.

Muziek als keuze:
Wat was voor jou de drijfveer om muziek te maken? Was het een bewuste keuze, of gebeurde het gewoon vanzelf toen je begon te schrijven en te zingen?

Als kind dacht ik veel na en wilde ik de prikkels die ik ontving ook communiceren naar anderen. Maar daardoor vonden veel mensen mij druk en leerde ik al die emoties die ik voelde op te schrijven, zodat ik ze zelf kon verwerken. Op een gegeven moment merkte ik een bepaald ritme in mijn teksten en begon ik ze als kind te zingen. Pas toen besefte ik dat ik muziek aan het maken was. Het is altijd mijn copingmechanisme geweest.

Je Koerdische achtergrond:
Hoe heeft je Koerdische achtergrond je muzikaliteit beïnvloed? Zijn er specifieke elementen uit de Koerdische cultuur die je in je muziek hebt verwerkt, of komt je identiteit vooral naar voren in de thema’s die je aanraakt?

Aan het begin van mijn carrière kreeg ik vaak te horen hoe ik in mijn zangstijl Midden-Oosterse versieringen had. Zelf had ik dit niet door; ik denk dat dit automatisch is gegaan door de Koerdische muziek die bij ons thuis draaide. Ik realiseerde me eigenlijk pas drie jaar geleden hoe onbewust mijn Koerdische achtergrond zo’n invloed heeft gehad op mijn muziek. Ik ben toch altijd op zoek naar een bepaalde dissonantie in mijn melodieën die past bij de melancholische muziek van de Koerden. 

Ik ben verliefd op de percussies in traditionele Koerdische muziek en hoe er met zoveel gevoel gezongen mag worden zonder dat dat ooit als te veel wordt ervaren. Ik vind het eigenlijk het leukste om mijn Koerdische muziek te maken en te spelen. Het is geen Koerdische stijl, alleen de Koerdische taal, maar daarom kan ik mezelf er helemaal in kwijt. Het voelt eigen.

Tussen twee werelden:
Als Nederlands-Koerdische artiest moet je vaak balanceren tussen verschillende culturele invloeden. Hoe ervaar jij het om tussen deze twee werelden te leven, zowel als persoon als artiest?

Koerdische muziek en cultuur zijn erg gelaagd; er is vrijheid voor veel emotie. Ik voel me op mijn best wanneer ik dat op mijn eigen manier mag doen. Maar ik ben ook diaspora, geboren in Nederland, dus die cultuur neemt in het alledaagse leven ook veel ruimte in. Het is lastig om jezelf te blijven zonder je te laten beïnvloeden door de meningen van anderen. Soms vergeet je dan ook even wie je bent. 

Ik vind niet dat ik het recht heb om te doen alsof ik alles begrijp waar Koerden doorheen gaan, want ik ben daar niet geboren. Ik wil respectvol blijven en vooral een stem geven, zover ik dat kan doen. Tegelijkertijd begrijp ik ook dat het niet makkelijk is om op te groeien tussen twee werelden, en dat brengt zijn eigen moeilijkheden met zich mee.

Zelfexpressie en identiteit:
In je muziek zing je vaak over zelfacceptatie, identiteit en persoonlijke strijd. Hoe heeft je eigen zoektocht naar wie je bent als Koerdisch-Nederlandse vrouw invloed gehad op je creaties?

Toen ik leerde van het gezegde ‘Jin, Jiyan, Azadî’ – vrouw, leven, vrijheid – geen leven zonder vrouw, geen vrijheid tot iedereen vrij is, veranderde mijn hele leven. Ik had deze kant van mijn afkomst niet meegekregen van huis uit; hoe erg de Koerden geloven in gelijkheid tussen mensen en dat gender geen rol hoeft te spelen. Het maakte me zo trots op onze normen en waarden. Dat heeft me veel zelfacceptatie gegeven en vuur in mijn persoonlijke strijd om te worden wie ik ben en te begrijpen waar ik vandaan kom. Het is ook door dat gezegde dat ik mijn eerste Koerdisch talige muziek maakte, namelijk Azadî.

Muziek als brug:
Denk je dat muziek kan helpen om culturele grenzen te overbruggen? En zo ja, op welke manier probeert jouw muziek deze brug te slaan, zowel voor jezelf als voor anderen die misschien dezelfde worstelingen ervaren?

Ik geloof dat muziek heilig is. Het wekt emoties op bij mensen, dus zelfs als je een sterke mening hebt over iets, kunnen bepaalde melodieën samen iets in je triggeren waardoor je meer  empathisch wordt. Ik geloof dat muziek empathie veroorzaakt, en daarmee ook begrip. Ook geloof ik dat mensen het beste de ernst van een situatie kunnen inschatten als ze die horen in de vorm van een verhaal, zodat ze het op hun eigen leven kunnen toepassen. Muziek is verhalen vertellen. Met mijn verhalen en emotionele melodieën probeer ik mensen te raken, zodat ze hun muur omlaag durven te trekken, durven te voelen, en daarmee kunnen helen.

De situatie van de Koerden:
Je hebt vaak aangegeven je verbonden te voelen met de situatie van de Koerden. Hoe ga jij om met de emotionele impact van de moeilijke situatie van je volk, en hoe vind je een balans tussen het dragen van deze verantwoordelijkheid en het leven in Nederland?

Het is pijnlijk, maar tegelijkertijd heb ik bij de pijn van de Koerden een bepaald vertrouwen dat we er wel doorheen zullen moeten vechten. De Koerden hebben zo vaak alleen gestaan, nu weer, maar daardoor zijn wij zo’n divers en groots volk dat we elkaar steunen in onze spiritualiteit en samenhorigheid. Ik voel me alleen wel vaak erg verdrietig en machteloos, en ook woedend. Wat ik ook lastig vind, is met hoe weinig mensen ik erover kan praten, omdat de meeste mensen echt weinig weten over de Koerden en alles wat ze hebben meegemaakt.

Verantwoordelijkheid als artiest:
Voel je een verantwoordelijkheid om via je muziek aandacht te vragen voor de situatie van de Koerden? Zo ja, hoe vertaal je die verantwoordelijkheid naar je werk zonder dat het geforceerd aanvoelt?

Ik voel wel een grote verantwoordelijkheid, en ik voel me ook schuldig wanneer ik het gevoel heb dat ik niet genoeg doe. Iets wat ik kan doen als zangeres is het onderwerp meer naar voren brengen wanneer ik een platform heb, en daarmee een verhaal vertellen zodat mensen iets beter begrijpen hoe het voelt. Maar dit komt allemaal uit een natuurlijke urgentie die ik voel, dus het verweeft zich automatisch in mijn werk. Daarom zal het voor mij tenminste nooit geforceerd aanvoelen; het is gewoon wat ik voel.

Het publiek en culturele verbinding:
Hoe denk je dat je publiek je muziek ervaart, vooral degenen die minder bekend zijn met de Koerdische cultuur? Verwacht je dat je muziek hen kan helpen om meer te begrijpen over de geschiedenis en uitdagingen van de Koerden?

Soms zie ik mensen van andere culturen meezingen met mijn Koerdische liedjes, en dat maakt me zo trots. Mijn oudste oom is dankbaar voor mijn muziek, omdat ik hiermee ook de Koerdisch-Feyli-taal in het licht zet, het dialect van mijn moeders kant dat nog weinig voorkomt. Ik voel me altijd trots wanneer ik de kans krijg om anderen te vertellen over de Koerdische cultuur. Ik heb het gevoel dat ik altijd wel verwondering in hun ogen zie voor ons mooie, authentieke en strijdlustige karakter.

Toekomstige projecten:
Zijn er plannen om je Koerdische achtergrond nog verder te integreren in je muziek, bijvoorbeeld door samenwerkingen met artiesten uit de Koerdische cultuur of het verwerken van meer traditionele elementen in je werk?

Zeker, ook met samenwerkingen met andere Koerdische artiesten. Dit is mijn passie, dus het zal altijd blijven leven.

Persoonlijke groei als artiest:
Hoe ben je als artiest veranderd sinds je eerste muziek uitbracht? Wat heb je geleerd over jezelf, zowel muzikaal als persoonlijk, tijdens je reis als Koerdisch-Nederlandse zangeres?

Bij mijn eerste muziek was ik nog zo jong, een tiener van 18 jaar oud. Mijn liedjes waren toen erg introspectief, gemaakt voor mezelf om me gewoon beter te voelen. Ik was toen nog niet zo bezig met de wereld; ik was ook best geïsoleerd opgegroeid. Ik heb altijd een grootse boodschap gehad in mijn liedjes, maar had toen nog te weinig van de wereld gezien om dat terug te horen in de muziek. Nu ben ik ouder en voel ik een diepe urgentie om dingen te maken die me raken en een verhaal vertellen. Ook voel ik geen ambitie voor roem, maar vooral voor artistieke uiting. Ik focus me dus op het maken van wat puur voelt voor mij, en daar speelt mijn Koerdische cultuur een grote rol in.