Koerdische regering bespreekt toekomst Runaki-project: Spanning tussen betaalbaarheid en duurzame energie

De Koerdische regering komt deze week bijeen voor een cruciaal overleg over het Runaki (Licht)-project, een ambitieus energieplan dat moet zorgen voor 24/7 stroom in de regio. Terwijl het project al in tientallen wijken is uitgerold, laait de discussie op over de kostenverdeling – met name voor lagere inkomens.

Betaalbaarheid vs. duurzaamheid
Het Runaki-initiatief, dat vervuilende dieselgeneratoren moet vervangen en de afhankelijkheid van het Iraakse stroomnet reduceert, geldt als een hoeksteen van de KRG’s energievisie. Premier Masrour Barzani en vicepremier Qubad Talabani bespreken tijdens de ministerraad een voorstel van het elektriciteitsministerie om de tarieven aan te passen na publieke kritiek. “Het voorstel sluit aan bij de wensen van burgers en kan voor velen verlichting brengen,” aldus een anonieme ambtenaar.

Momenteel voorziet Runaki zo’n 415.000 inwoners in 35 wijken van betrouwbare stroom, waaronder Erbils Ankawa en Newroz, Sulaimani’s Sabunkaran, en Duhoks Baroshke. Bijna 600 particuliere generatoren zijn al ontmanteld, wat de luchtkwaliteit ten goede komt. Toch klagen vooral armere gezinnen over de kosten, ondanks inkomensgerelateerde kortingen.

Van energiecrisis naar blauwdruk
De regering benadrukt dat Runaki geen winstoogmerk heeft, maar een investering in “schonere lucht, veiligheid en sociale gelijkheid”. Door stabiele stroom daalt het risico op generatorgerelateerde branden en slijten elektrische apparaten minder snel. Bovendien vermindert de druk op het nationale net, waardoor andere regio’s indirect profiteren.

Volgens insiders ligt er een uitbreidingsplan klaar voor meer wijken, maar eerst moet de tarievenkwestie worden opgelost. “Dit project is geen quick fix, maar een langetermijnvisie,” stelt een bron binnen het elektriciteitsministerie. Critici erkennen de vooruitgang, maar waarschuwen voor grotere ongelijkheid als de kosten niet beter worden gespreid.

Publieke verdeeldheid
Terwijl de ene helft van de bevolking de 24/7-stroomvoorziening viert (“Eindelijk géén stroomuitval meer tijdens operaties!”), vraagt de andere helft zich af hoe ze de rekening moet betalen. “Mijn generator was duur, maar ik kon de kosten delen met buren. Nu moet ik alles alleen ophoesten,” zegt Bakir Mahmoud (62) uit Erbil.

De komende dagen moet de ministerraad een balans vinden tussen technische ambitie en sociale rechtvaardigheid. Met het oog op verdere uitrol – en de vraag of Runaki hét model wordt voor heel Koerdistan – is deze beslissing niet alleen technocratisch, maar ook politiek.