Vier jaar na het verlies van Hamid Ismailaxa: Herdenking van Koerdische taalkenner en activist

Hamid Kiliçaslan, ook wel bekend onder zijn Koerdische naam Hemîdê Smaîl Axa, was een vooraanstaande Koerdische politicus, taalkundige en intellectueel wiens leven en nalatenschap nog steeds velen inspireert. Hij werd in 1948 geboren in het dorp Smailaxa in het Kiziltepe-district van Mardin. Zijn leven stond in het teken van het bevorderen van de Koerdische zaak, met een focus op de Koerdische taal, cultuur en rechten.

Jonge jaren en politieke ontwaking

Hamid Ismail Axa werd al op jonge leeftijd bewust van de Koerdische strijd, en begon zich in de Koerdische politiek te mengen. Eind jaren zestig, terwijl hij rechten studeerde aan de universiteit, werd hij vanwege zijn politieke opvattingen van de universiteit gestuurd. Zijn vroege betrokkenheid bij de Koerdische politiek was een teken van zijn toewijding aan de zaak van zijn volk, een pad dat zijn verdere leven zou bepalen.

Ballingschap en pleidooi voor de Koerdische zaak

In 1978 werd Hamid Ismail Axa, vanwege zijn politieke opvattingen en activisme, gedwongen Turkije te verlaten en asiel te zoeken in Zweden. Gedurende zijn jaren in ballingschap bleef hij zich inzetten voor de Koerdische zaak als activist en intellectueel. In Zweden zette Hamid Ismail Axazijn werk voort op het gebied van literatuur en cultuur, waarbij hij het belang van het behoud van het Koerdische erfgoed benadrukte. Zijn tijd in Zweden was cruciaal voor de ontwikkeling van zijn intellectuele bijdragen, aangezien hij zijn ballingschap aangreep als een kans om verder onderzoek te doen en zijn bevindingen over de Koerdische taal en geschiedenis te delen.

Ondanks de moeilijkheden van het leven in ballingschap bleef Hamid Ismail Axa vastberaden in zijn steun voor de Koerdische zaak. Hij werd de woordvoerder van de PDK-Bakur (Koerdische Democratische Partij van Noord-Koerdistan) en stond bekend om zijn gepassioneerde inzet voor de Koerdische strijd en nauwe banden met Koerden in de Koerdische autonome regio. Zijn werk als taalkundige versterkte zijn reputatie als een belangrijke figuur in Koerdische intellectuele kringen, aangezien hij zich inzette voor het bevorderen van de Koerdische taal en het behoud van de culturele betekenis ervan.

Terugkeer naar Koerdistan en nalatenschap

In 2005, na de start van het vredesproces, keerde Hamid Ismail Axa terug naar zijn vaderland. Toch bleef zijn inzet voor de Koerdische zaak onverminderd. Hamid Ismail Axa bleef onvermoeibaar actief om de Koerdische taal en cultuur te bevorderen, ervan overtuigd dat deze essentieel waren voor de Koerdische identiteit en politieke beweging.

Hamid Ismail Axas invloed reikte verder dan zijn academische werk. Hij werd een geliefd figuur onder de Koerden, gerespecteerd vanwege zijn onverzettelijke toewijding aan zijn volk.
Op 27 november 2020 overleed Hamid Ismail Axa als gevolg van een COVID-19 besmetting. Zijn nalatenschap is vooral zichtbaar in de oprichting van de Hemîdê Smaîl Axa Stichting, die in 2021 werd opgericht door zijn kinderen, een jaar na zijn overlijden. De stichting heeft tot doel zijn werk voort te zetten door Koerdische literatuur, cultuur en kunst te behouden en te bevorderen, zodat zijn bijdragen voor toekomstige generaties behouden blijven.

Op zijn graf staat dan ook de tekst

Biparêze nexș û al
Heger te bîr kir ziman
Hingê namîne Kurdistan

Bescherm de grond en de vlag
Als je de taal bent vergeten
Dan zal er geen Koerdistan meer zijn

Een leven van opoffering en toewijding

Hamid Ismail Axas leven werd gekarakteriseerd door grote persoonlijke offers. Hij had kunnen kiezen voor een comfortabeler leven, bijvoorbeeld door zich te verzoenen met de Turkse staat of binnen het staatssysteem een goede positie te verwerven, maar in plaats daarvan koos hij ervoor te strijden voor de rechten van zijn volk, vaak ten koste van zijn eigen belangen. Zijn beslissing om in ballingschap te leven en zijn weigering om zijn politieke opvattingen te compromitteren maakten hem tot een symbool van de Koerdische strijd.

Zijn zoon, Welat Kiliçaslan, sprak tijdens de herdenking van de dood van zijn vader en benadrukte dat het leven van zijn vader volledig gewijd was aan de Koerdische zaak. Het programma, gehouden in Kiziltepe, omvatte Koerdische gedichten, liederen en toespraken van politici, academici, vrienden en familie die Hamid Ismail Axas bijdragen aan de Koerdische beweging en taal vierden.