EU versoepelt Syrië-sancties: Kansen en onzekerheden voor de Koerden

De Europese Unie (EU) heeft een belangrijke stap gezet in haar beleid ten opzichte van Syrië. Vanaf volgende week maandag worden sancties tegen de Syrische banken-, energie- en transportsector tijdelijk opgeschort. Deze beslissing, die tijdens een vergadering van EU-buitenlandministers in Brussel wordt bekrachtigd, volgt op een akkoord dat in januari werd bereikt. Het is de meest ingrijpende beleidswijziging sinds de val van het regime van Bashar al-Assad in december 2024.

Voorwaarden en zorgen

De sanctieverlichting is echter niet onvoorwaardelijk. De EU heeft een reeks eisen gesteld waaraan Syrië moet voldoen, waaronder politieke hervormingen, bescherming van mensenrechten en de ontbinding van gewapende groepen. De nieuwe Syrische leiding onder Ahmad al-Sharaa heeft beloften gedaan, zoals het opstellen van een inclusieve grondwet en het bevorderen van economische hervormingen. Maar de vraag blijft: wat betekent dit voor de Koerdische gemeenschap in Syrië?

Kansen voor de Koerden?

Voor de Koerden in Syrië kan deze ontwikkeling twee kanten opgaan. Enerzijds biedt de nadruk van de EU op politieke inclusiviteit en mensenrechten een kans om de rechten van de Koerdische bevolking te versterken. Als de nieuwe grondwet daadwerkelijk inclusief wordt, zou dit een belangrijke stap kunnen zijn in de erkenning van Koerdische rechten en autonomie.

Anderzijds is er nog veel onzekerheid. Sharaa heeft gewaarschuwd dat het opstellen van een nieuwe grondwet tot drie jaar kan duren, en nieuwe verkiezingen mogelijk zelfs vier jaar worden uitgesteld. Bovendien blijft het de vraag of de beloften van inclusiviteit ook daadwerkelijk worden nageleefd. De Koerden, die decennialang gemarginaliseerd zijn, hebben weinig reden om de nieuwe leiding blindelings te vertrouwen.

Blijvende beperkingen

Ondanks de sanctieverlichting blijven enkele beperkingen bestaan. Wapens, surveillanceapparatuur en chemicaliën met dubbele toepassing blijven verboden, vanwege zorgen over hernieuwd geweld en terrorisme. Daarnaast blijven individuen en entiteiten die gelinkt zijn aan het Assad-regime onder EU-sancties vallen, en wordt Hayat Tahrir al-Sham (HTS) nog steeds als een terroristische organisatie beschouwd.

Historische context van de sancties

De sancties tegen Syrië werden oorspronkelijk opgelegd na de brutale onderdrukking van anti-regeringsprotesten in 2011, wat leidde tot een bloedige burgeroorlog. De EU en de VS bevroren Syrische overheidsmiddelen, legden handelsembargo’s op en verboden investeringen in de energiesector. Deze maatregelen waren bedoeld om het regime onder druk te zetten, maar troffen ook de gewone bevolking hard.

Reacties uit de regio

Terwijl de EU haar sancties versoepelt, houdt de VS voorlopig vast aan haar harde beleid. De regering-Biden benadrukt dat sancties cruciaal blijven om de Syrische transitie op koers te houden. In de regio kijkt Irak, een belangrijke bondgenoot van Syrië, nauwlettend toe. Bagdad hoopt dat de versoepeling van de sancties de economische samenwerking tussen de twee landen kan versterken, wat ook gevolgen kan hebben voor de Koerdische regio’s in zowel Syrië als Irak.

Toekomst voor de Koerden

Voor de Koerden in Syrië blijft de toekomst onzeker. Hoewel de EU-sanctieverlichting een kans biedt op meer erkenning en inclusiviteit, is het nog lang niet duidelijk of deze beloften worden waargemaakt. De Koerdische gemeenschap, die al decennialang strijdt voor erkenning en autonomie, zal de ontwikkelingen kritisch volgen. Het is nu aan de nieuwe Syrische leiding om te bewijzen dat ze serieus is over inclusiviteit en hervormingen.

Belangrijke sanctiewetten tegen Syrië

• Caesar Act (2020): Deze Amerikaanse wet, genoemd naar een Syrische deserteur, legde verregaande sancties op aan Syrische officials, bedrijven en buitenlandse entiteiten die zaken deden met de Syrische regering. Het doel was om wederopbouwinspanningen te belemmeren en buitenlandse investeringen in door de regering gecontroleerde gebieden te voorkomen.
• Captagon-sancties (2023): De VS keurde een wet goed die Syrië’s rol in de illegale drugshandel aanpakte, waarbij Syrische officials werden beschuldigd van grootschalige productie en handel in Captagon.
• EU-wapen- en chemiewapenverbod: De EU handhaaft een verbod op militaire export naar Syrië en blijft gerichte sancties opleggen aan individuen die verdacht worden van chemische wapenaanvallen tegen burgers.

Belangrijke sancties omvatten:

• Handelsembargo: Een verbod op de export van goederen naar Syrië, met name dual-use items die zowel civiele als militaire toepassingen hebben. Bepaalde importen, zoals Syrische olie en gas, werden ook verboden om inkomstenbronnen van de regering af te snijden.
• Olie- en energiebeperkingen: Internationale bedrijven mochten geen Syrische olie kopen of investeren in de energiesector, wat de economie verder isoleerde.
• Bevriezing van activa: De VS en de EU bevroren Syrische overheidsmiddelen, waaronder centrale bankfondsen en het persoonlijke vermogen van belangrijke functionarissen, waaronder de Assad-familie.
• Financiële beperkingen: Syrische financiële instellingen werden afgesneden van het wereldwijde banksysteem, waardoor het voor de regering moeilijk werd om internationale transacties te verwerken.
• Reisverboden: Syrische officials die gelinkt waren aan mensenrechtenschendingen, kregen een reisverbod naar EU-landen en de VS.

Geschreven door: Ahmed Khoshnaw