Bevrijding van Sinjar: Negen jaar later

Vandaag markeren we een gedenkwaardige dag in de geschiedenis van de Yezidi-gemeenschap en Koerdistan. Negen jaar geleden zagen we live op televisie hoe president Massoud Barzani de bevrijding van Sinjar aankondigde, een overwinning die een belangrijke mijlpaal betekende in de strijd tegen de terreur van IS. Ondanks deze overwinning bleef de situatie complex, want IS hield nog steeds Yezidi-vrouwen en -meisjes gevangen, duizenden waren vermoord of vermist, en velen leefden op de vlucht. De bevrijding van Sinjar was een sprankje hoop in een duistere periode, maar de weg naar herstel en terugkeer voor de Yezidi-gemeenschap is verre van gemakkelijk gebleken.

De Tragiek van Sinjar en het lot van de Yezidi’s

Op 3 augustus 2014 voerde IS een brute aanval uit op Sinjar, waarbij duizenden Yezidi-mannen omkwamen en vrouwen en meisjes werden ontvoerd en verkocht als slaven. Dit was een bewuste poging om de Yezidi-gemeenschap te vernietigen. Sindsdien leeft een groot deel van de overlevenden, die de genocide wisten te overleven, onder zware omstandigheden in vluchtelingenkampen in Koerdistan. Ze dragen het trauma van de genocide met zich mee, en de tragedie is zo omvangrijk dat zelfs boeken niet genoeg zijn om hun ervaringen en pijn volledig te verwoorden.

Het akkoord voor terugkeer van de Yezidi’s naar Sinjar

In oktober 2020 bereikte de regionale regering van Koerdistan een akkoord met de Iraakse centrale overheid, bekend als de Sinjar-overeenkomst. Dit akkoord was bedoeld om stabiliteit en veiligheid in Sinjar te herstellen, zodat Yezidi-vluchtelingen veilig konden terugkeren naar hun huizen. De kernpunten van het akkoord waren:

1.  Veiligheid en Bestuur: Het akkoord voorzag in de oprichting van een gezamenlijke veiligheidsmacht, bestaande uit lokale bewoners, met de bedoeling om Sinjar te beschermen zonder inmenging van buitenlandse of niet-Iraakse milities. Zowel de Iraakse regering als de Koerdische regionale overheid zouden deze veiligheidsmacht ondersteunen en coördineren.

2.  Heropbouw en Basisvoorzieningen: Een belangrijk aspect van het akkoord was de belofte om infrastructuur, zoals scholen, ziekenhuizen en nutsvoorzieningen, te herstellen en uit te breiden. Dit zou een stabiele omgeving creëren voor de Yezidi-gemeenschap om hun levens in Sinjar te hervatten.

3.  Economische Steun en Werkgelegenheid: De heropbouw van Sinjar omvatte ook plannen om werkgelegenheid en economische stabiliteit te bevorderen. Hierdoor zouden terugkerende Yezidi’s de mogelijkheid hebben om werk te vinden en zelfstandig hun leven op te bouwen.

4.  Verwijdering van Buitenlandse Invloeden: Om een einde te maken aan de aanwezigheid van gewapende groeperingen, zoals de PMF (Popular Mobilization Forces), voorzag het akkoord in maatregelen om deze milities terug te trekken en het gezag over te dragen aan de Iraakse en Koerdische veiligheidstroepen. Hiermee wilde men de invloed van landen als Iran beperken, zodat Sinjar niet zou worden gebruikt voor buitenlandse belangen.

Huidige obstakels: Vier jaar later, weinig vooruitgang

Helaas is de uitvoering van deze overeenkomst nog steeds niet volledig gerealiseerd, zelfs vier jaar na ondertekening. Er zijn verschillende redenen waarom de situatie in Sinjar nog steeds gespannen en onzeker blijft:

•   Aanwezigheid van de PMF en Buitenlandse Invloed: De PMF, gesteund door Iran, heeft een sterke militaire aanwezigheid behouden in Sinjar. Deze groepen opereren onafhankelijk van de Iraakse centrale regering en behartigen vaak de belangen van Iran, wat de uitvoering van de overeenkomst belemmert. Dagelijks vinden er confrontaties en bombardementen plaats, waarbij Yezidi-burgers gevaar lopen en soms zelfs omkomen.

•   Koerdische en Andere Groeperingen met Politieke Belangen: Ook bepaalde Koerdische groeperingen hebben een sterke aanwezigheid in Sinjar en lijken eerder hun eigen politieke belangen na te streven dan die van de lokale bevolking. Hun invloed creëert een verdeelde regio waarin de terugkeer en veiligheid van de Yezidi-gemeenschap steeds op het spel staan.

•   Gebrek aan Infrastructuur en Economische Stabiliteit: Zonder basisvoorzieningen, zoals scholen, ziekenhuizen en werkgelegenheid, blijft de terugkeer van de Yezidi’s een moeilijke stap. Veel overlevenden aarzelen om terug te keren naar een regio waar de basisbehoeften niet gegarandeerd zijn, ondanks de beloftes die in het akkoord zijn gemaakt.

Een onvervulde belofte: De weg naar vrede en stabiliteit

De Sinjar-overeenkomst gaf de Yezidi-gemeenschap hoop op een veilig en vreedzaam thuis. Maar door de aanhoudende invloed van buitenlandse milities en politieke groeperingen in de regio, blijft Sinjar instabiel en gevaarlijk. De belangen van deze groepen staan vaak haaks op de behoeften en wensen van de Yezidi’s, die eenvoudigweg verlangen naar rust, veiligheid en een kans om hun leven opnieuw op te bouwen.

Negen jaar na de bevrijding van Sinjar blijven de Yezidi’s dromen van een terugkeer naar hun geboortegrond, zonder angst en onderdrukking. De internationale gemeenschap wordt opgeroepen om betrokken te blijven en de Iraakse en Koerdische regeringen te ondersteunen bij het naleven van de Sinjar-overeenkomst. Alleen met sterke internationale steun kan de druk op de lokale partijen worden opgevoerd om een vreedzame toekomst voor de Yezidi-gemeenschap mogelijk te maken.

De herdenking van de bevrijding van Sinjar roept niet alleen herinneringen op aan moedige momenten en triomf, maar ook aan de onvervulde belofte van een veilig en vreedzaam thuis.