Akkoord tussen Syrische regering en Koerdische strijdkrachten onder vuur na omstreden grondwetswijziging

QAMISHLI – Mazloum Abdi, leider van de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF), heeft deze week een delegatie ontvangen van interim-president Ahmed al-Sharaa om de uitvoering van een baanbrekend integratieakkoord te bespreken. Het akkoord, dat in maart werd gesloten, moet de Koerdische strijdkrachten en instellingen in Noordoost-Syrië (Rojava) onder staatsgezag brengen. Maar kritiek op een recente grondwetsherziening gooit roet in het eten.

Kern van het akkoord: integratie en staakt-het-vuren
Het akkoord voorziet in de integratie van burgerlijke en militaire instituties – waaronder grensovergangen, de luchthaven van Qamishli en olievelden – in de Syrische staatsstructuur. Daarnaast erkent Damascus voor het eerst expliciet de “ingeburgerde rechten van de Koerdische gemeenschap”, inclusief burgerschap en constitutionele bescherming. Een landelijk staakt-het-vuren is een cruciale voorwaarde.

Tijdens de bijeenkomst in Qamishli lag de focus op praktische stappen: “We bespraken de vorming van gezamenlijke commissies die vanaf april aan de slag gaan,” aldus een SDF-verklaring. Ali Rahmoun, viceleider van de politieke tak van de SDF, lichtte eerder toe dat aparte commissies voor bestuur, economie, rechtspraak en defensie worden opgericht.

Grondwet stuit op verzet van minderheden
De gesprekken vonden plaats tegen de achtergrond van hevige kritiek op Sharaa’s nieuwe “tijdelijke grondwet”, die afgelopen donderdag werd gepresenteerd. Het 53-artikel tellende document benadrukt de islamitische jurisprudentie als basis voor wetgeving, vereist dat de president moslim is, en houdt vast aan de naam “Syrische Arabische Republiek”. Tevens krijgt Sharaa exclusieve uitvoerende macht, inclusief het recht een derde van het parlement en constitutioneel hof te benoemen – een bepaling die volgens critici “autocratische tendensen verraadt.”

Afram Ishak, vicevoorzitter van de Syrische Democratische Raad (SDC), noemde de grondwet in een gesprek met Rudaw “ontoereikend” en eiste “ingrijpende wijzigingen” om ruimte te bieden aan etnische en religieuze minderheden. Koerden, christenen, druzen en Yazidi’s voelen zich genegeerd.

Toekomst van Rojava in de waagschaal
De SDF, die sinds 2015 de facto het bestuur over Rojava voert, hoopt met het integratieakkoord meer autonomie te behouden binnen een gedecentraliseerd Syrië. Maar de combinatie van de grondwetswijziging en trage uitvoering van afspraken voedt wantrouwen. “We steunen dialoog, maar zullen nooit instemmen met een Syrië dat diversiteit verstikt,” benadrukte een SDF-woordvoerder.

Volgende maand beginnen de eerste gezamenlijke commissies, een testcase voor samenwerking tussen Damascus en de Koerdische regio. Intussen waarschuwen analisten dat verdere centralisatie van macht onder Sharaa het vredesproces kan ondermijnen.