Europees Comité onder vuur na omstreden gevangenisbezoek Turkije, negeert Imrali-gevangenis na aanhoudende kritiek

Van 7 tot 11 april 2025 voerde het Europees Comité ter Voorkoming van Foltering (CPT) een onaangekondigd onderzoek uit in Turkije. Opvallend was de afwezigheid van İmralı-gevangenis in het inspectieprogramma – een locatie die al jaren symbool staat voor controverse rond mensenrechten.

Al decennialag wordt het CPT bekritiseerd voor zijn passiviteit jegens het isolementregime op İmralı-eiland, waar Koerdisch leider Abdullah Öcalan onder omstreden omstandigheden vastzit. Desondanks koos de delegatie ervoor deze gevangenis, die tijdens eerdere missies wel werd bezocht, nu buiten beschouwing te laten. De laatste inspectie van İmralı dateert nog uit 2022; het definitieve rapport hierover is tot op heden niet openbaar gemaakt.

Delegatie onder leiding van CPT-voorzitter
De onderzoeksmissie stond onder leiding van CPT-voorzitter Alan Mitchel. Aan hem waren eerder door internationale organisaties en prominenten dringende verzoeken gestuurd om in te grijpen in de situatie van Öcalan. Het team bestond verder uit experts Nico Hirsch, Therese Rytter en Juan Carlos de Silva Ochoa, ondersteund door Hugh Chetwynd (hoofd secretariaat) en Laura Ielciu-Erel. Twee externe specialisten sloten aan: advocaat Julia Kozma (Oostenrijk) en forensisch geneeskundeprofessor Djordje Alempijević (Servië).

Volgens een CPT-verklaring richtte het bezoek zich vooral op de behandeling van gedetineerden in politiecellen, met extra aandacht voor arrestanten na demonstraties sinds 19 maart 2025.

Overleg met Turkse autoriteiten
Tijdens het bezoek sprak de delegatie met onder meer:

• Yılmaz Tunç (Minister van Justitie)
• Münir Karaloğlu (viceminister van Binnenlandse Zaken)
• Enis Yavuz Yıldırım (hoofd Gevangenissen)
• Ömer Urhal (plaatsvervangend hoofd Veiligheid)

Aan het einde van de missie werden voorlopige bevindingen overhandigd aan de Turkse overheid, een standaardprocedure bij CPT-bezoeken.

Inspecties in Ankara en Istanbul
De focus lag op politiecomplexen en gevangenissen in de grootstedelijke regio’s. Bezochte locaties:

• Ankara: Sincan L-type Gevangenis nr. 2
• Istanbul:
  • Metris T-type Gevangenis nr. 1
  • Vijf afdelingen van Marmara L-type Gevangenis (nr. 1 t/m 5)
  • Marmara Gesloten Vrouwengevangenis

Het comité interviewde vooral recentelijk aangehouden verdachten, maar vermeed dus elke vorm van dialoog over de situatie op İmralı – een keuze die activisten wereldwijd opnieuw doet vragen om transparantie.